Gebelike Yapılan Testler

Sağlıklı bir gebelik takibi için yapılması gereken testlerin zamanında yapılması çok önemlidir.

Anne adayları, iyi bir hamilelik dönemi geçirmek ve sağlıklı bir bebeğe sahip olmak için mutlaka gebelik süresince yapılması gereken muayene ve testleri zamanında ve doğru bir şekilde yaptırmaya özen göstermelidirler. Hem anne hem de bebek için ortaya çıkabilecek risk faktörlerinin belirlenmesi ve gerekli tedavi ve müdahalelerin yapılması için bu oldukça önemlidir.

Gebelik Tespiti

Adet geciktikten sonra ilk yapılacak olan gebelik testidir. İdrarda yapılan gebelik testi erken dönemlerde sonuç veremez. Genellikle adet gecikmesi olana kadar bekleyip, o günlerde testi yapmak gerekir. Yanlış negatif sonuçlar verebilir ve 1 hafta sonra testi tekrarlamanız gerekebilir. Kan testi yani  Beta HCG hormonunun anne kanında tespit edilmesi,  yumurtlamadan 10 gün sonra mümkündür. Dolayısı ile beklenen adet günü veya gecikmesinde yapılırsa doğru sonuç alınacaktır. Eğer test pozitif çıkarsa, gebeliğin 4 veya 5 hafta olduğu söylenebilir. Yani hamile olduğunuzu öğrendiğinizde bebeğiniz 4 haftası bitmiştir. Ultrasonografi ile gebelik yaklaşık 5 haftalık olduğunda vaginal ultrasonla gebelik kesesi görülebilir. Karından bakılan ultrasonla görülebilmesi için gebeliğin en az 6 haftalık olması gerekir. Eğer Beta HCG testi yapıldı ise bu değer ancak 2000 olduğunda ultrasonografide gebelik kesesi gözlenebilecektir. Rahim içinde gebelik kesesi 4.5-5. haftada gözlenebilir ancak embriyo ve kalp atışının görülmesi ise 5,5-6. haftaları bulacaktır ve böylelikle 40 haftalık gebelik serüveni başlamış olur.

İlk Muayene

Gebeliğin ilk muayenesinde ilk yapılacaklardan birisi ultrason muayenesidir. Bu muayene ile kesenin yerleşim yeri (dış gebelik vb) embriyonun varlığı, çoğul gebelik olup olmadığı, kalp atışı ve embriyonun ölçümü ile gebelik haftası tespit edilmektedir. Embriyo ölçümü çok önemlidir. Çünkü yumurtlama ve döllenme tarihine göre kesin gebelik haftası bu ölçüme göre hesaplanacaktır. Bu muayenenin ardından anne adayının özgeçmişi, geçirdiği hastalıklar, varsa kullandığı ilaçlar sorgulanarak genel bir risk profili çıkarılır ve ona göre özellikli bir takip planı hazırlanır. Son olarak da gebeliğin başlangıcında her şeyin yolunda olup olmadığını görmek amacı ile bazı kan ve idrar tahlilleri yapılmaktadır. (Kan grubu tayini, kan sayımı, idrar tahlili, TSH (Tiroid fonksiyonu), HBS, HCV, HIV,risk durumuna göre Toxoplazma, Rubella (Kızamıkcık) ve CMV taraması). Ayrıca anne adayının var olan risk durumuna göre karaciğer, böbrek fonksiyon testleri, özellikli kan tahlilleri de planlanacaktır.

Bu ilk muayenede ki ultrason ve diğer sonuçlara bağlı olarak 2-4 hafta aralığında doktorunuz sizi tekrar görmek için planlamayı yapacaktır.

12-14. hafta Muayene

Artık ilk 3 aylık dönem bitti ve düşük riski oldukça azaldı. Anne adayının varsa bulantısı yavaş yavaş azalmaya ve enerjisi yükselmeye başlamaktadır. Bu haftanın en önemli muayenesi Down sendromu taramasıdır. Ultrasonografi ile be bebeğin gelişiminin gözlenmesinin yanında anne adayının riskine bağlı olarak ya ikili tarama testi veya Anne kanında Fetal DNA testi (Non invazif prenatal tarama testi-NIPT) yapılmasına karar verilecektir. Her iki test öncesinde ultrasonografi ile değerlendirme yapılıp akabinde anne yaşı ve gebelik geçmişine bağlı olarak hangi testin yapılacağına karar verilecektir.

Evet bu arada bu hafta kesin olmamakla birlikte bebeğinizin cinsiyeti hakkında bir yorum da belki alabileceksiniz.

-İkili tarama testi (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır) 

-Non İnvazif Prenatal tarama Testi (NIPT)

16. Hafta Muayene

Anne adayının neredeyse en rahat haftalarıdır. Herhangi bir şikayeti yoktur ve neredeyse gebeliğini unutacak kadar rahat hareket edebilmektedir.

Bu hafta da yapılması gereken bir test daha var. Eğer gerekli ise yine bir down sendromu tarama testi olan Dörtlü tarama testi ve bebeğin omurga problemlerini ve plasenta ile ilgili durumları indirekt olarak belirtebilen AFP kan testi.

-Dörtlü Tarama Testi ve AFP(Alfa Feto Protein)

20. hafta Muayene

Artık gebeliğin yarısı bitti, hamilelik sürecinin tam ortasındayız. Bu hafta sağlık durumu ile ilgili ve yine Down sendromu taraması olarak da yapılan Detaylı ultrasonografi muayenesi var. Detaylı USG, Dört boyutlu ultrason, Renkli ultrason veya doppler diye adlandırılan bu önemli muayenenin asıl amacı bebeğin organlarına yönelik yapılan detaylı incelemedir.

-Detaylı Ultrasonografi (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır) 

Bu detaylı ultrasonografinin bir parçası da rahim ağzının ölçülmesi işlemidir. Rahim ağzı yetmezliği-Erken doğumun öngörülmesi konusunda oldukça önemli bir muayenedir

-Rahim Ağzı Yetmezliği (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır)

24. Hafta Muayenesi

Artık bu haftalarda anne adayı bebeğin hareketlerini de oldukça rahat hissetmekte ve böylelikle bebeğinin iyi olduğunu da bu şekilde öğrenebilmektedir.

24-28 haftalar arası önemli testlerden birisi “Şeker tarama Testi” dir. Maalesef bir süredir kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesine bağlı olarak anne adaylarının bu teste karşı bir reaksiyonu gelişmiştir. Ancak bu reaksiyon tamamen gereksizdir. Tamamen zararsız olan bu test bir TARAMA testidir, ve eğer gebelikte insülin direnci gelişirse onu yakalayabilecek ve gerekli destek ve tedavileri başlatabilmek için yapılabilecek yegane testdir. Lütfen doktorunuza güvenin ve onun önerileri doğrultusunda hareket etmeye özen gösterin.

-Gebelikte Şeker Testi (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır.

28. Hafta Muayenesi

Artık gebeliğin son 3 ayına giriliyor. Bundan sonra çok fazla test yok ancak bebeğin gelişiminin takip edilmesi oldukça önemli, çünkü artık bebeğiniz hızlı büyüyor ve gelişme geriliği veya benzeri durumların takibine devam ediliyor.

Bu hafta yapılacak en önemli test Kan Uyuşmazlığı testidir. Eğer anne adayı RH Negatif ise ve baba adayı Rh Pozitif ise bebeğin kan uyuşmazlığına bağlı olarak etkilenme riskine karşı İndirek Coombs adı verilen kan testi yapılmalı ve durume göre koruyucu iğne planlanmalıdır.

-Kan Uyuşmazlığı (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır)

31-32. Hafta Muayenesi

Artık bu haftalarda anne adayının kasık ağrıları artmış, hareketleri biraz daha yavaşlamış olabilir. Bu hafta yine bebeğin gelişimin ultrason ile kontrol edilmesinin yanında son bir kontrol amacı ile Tam kan sayımı ve Tam idrar tahlili yapılmalıdır.

Ayrıca bu haftalardan sonra 34-35. Haftalarda yapılması önerilen bir test daha vardır. Vajinal kültür. Burada ki amaç B grup Streptokok enfeksiyonu (GBS) için tarama yapmaktır. Bu bakteri sağlıklı yetişkin kadınlarda vajende % 25 oranında  bulunabilmektedir. GBS doğumda anneden bebeğe geçebilir ve bu enfeksiyon bebekte nadir olmasına rağmen ciddi sorunlara yol açabilir. Dolayısı ile taramanın yapılması ve riskli grupların tedavisi önemlidir.

-Gebelerde Grup B streptokok enfeksiyonu (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır) 

Bu haftalardan sonra genellikle 34-35. Hafta kontrolü yapılır ve akabinde 2 hafta ara ile anne adayının takibi planlanır. Bu haftalardan itibaren anne adayının kasılma şikayetleri, bebek hareketleri ve bunun gibi durumların takibi açısından doktorunuzun gerekli gördüğü zamanlarda NST adı verilen ve hem bebeğin sağlık durumunun iyiliği konusunda hem de doğum kasılmaları varlığı-yokluğu-şiddeti hakkında bilgi veren bir test de yapılmaya başlanmaktadır.

-NST (Ayrı bir başlıkta yazısı bulunmaktadır) 

37. Haftadan sonra ise 7-10 gün arasında kontrollere devam edilmektedir. Gebeliklerin yaklaşık %90-95 i 40. Haftaya kadar doğum ile sonuçlanmaktadır, geri kalan grup ise 41. Haftaya kadar uzayabilmektedir. Her şey yolunda ve normal doğum bekleniyor ise 40. Haftadan sonra 3 günde bir hastanın görülmesine devam edilmektedir.

Bu arada baştan itibaren yapılan tüm muayenelerde anne adayının tansiyon ve kilo takibi yapılmakta ve kendisi ile genel durumu konuşulup var ise şikayetlerine yönelik destek tedaviler planlanmaktadır.