Riskli Gebelik Uzmanı

Riskli Gebeliklerin Tespiti, Değerlendirilmesi ve Takibi Nasıl Olmalıdır?

Kadınların hayatlarında ki en önemli dönemlerinden birisi olan hamilelik, tamamen normal bir süreç gibi algılanıyor olsa da belirli oranda riskler ile karşılaşılmaktadır.

Tam olarak riskli gebelik nedir diye soracak olursak;

Gebelikte, doğumda veya sonrasında ortaya çıkan sorunlar çeşitli risklerin meydana gelmesine sebep olur ve bu durum hem anneyi hem de bebeğini etkileyecektir. Bu tip gebelikler riskli gebelik-yüksek riskli gebelik olarak adlandırılır.

Riskli Gebelikler

Peki nedir bu riskli durumlar?

Çok çeşitli başlıklarla sınıflandırılacak olsa da en sık görünen riskleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

Anne adayı 18 yaşın altında ya da 35 yaş üstünde olması
Anne adayında tansiyon, guatr, şeker, kalp, karaciğer, damar ve diğer yapıları tutan hastalıklar gibi hamilelikle ilgisi olmayan ancak hamile kalmadan önce zaten mevcut olan sistemik hastalıkların varlığı
Anne adayının bir önceki gebeliğinde erken doğum, gelişme geriliği, anne karnında bebek ölümü gibi öykülerinden biri veya birilerinin olması
Anne adayının çok zayıf ya da çok şişman olması
Anne adayının operasyon geçmişinin etkileri (Myom, dış gebelik vb)
Anne adayı ve baba adayı arasında birinci derece akrabalık bağının olması
Anne adayının herhangi bir sebeple ilaç kullanıyor olması (Antidepresan vb)
Anne adayının sigara ya da belirli düzeyde alkol tüketiyor olması
Anne adayının tekrarlayan gebelik kaybı(düşük) geçmişi olması
Anne adayında var olan belirgin kansızlık veya eşi ile aralarında olan kan uyuşmazlığı
Gebelik ile ortaya çıkan şeker, hipertansiyon, preeklampsi, eklampsi gibi gebelik zehirlenmeleri
Gebelikte meydana gelen vajinal kanamalar
Gebelikte rahim ağzı yetmezliği
Gebelikte suyun erken gelmesi
Gebelikte erken doğumun söz konusu olması
İkiz-çoğul hamilelikler
Bebekte gelişme geriliği
Bebeğin suyunun beklenenden az veya fazla olması
Bebekte tespit edilen anomaliler

Bahsedilen bu riskler ne zaman tespit edilebilir?

Aslında yapılması gereken ilk şey, bir sorun ortaya çıkmadan tespit edilmesi ve ona göre önlem alınmasıdır. Dolayısı ile her kadın hamilelik planladığında mutlaka doktoruna gitmelidir. Gerekli görüşme ve muayene ile gebeliği için herhangi bir riski olup olmadığı ortaya çıkarılmalıdır. Böylelikle önlemler alınabilecek ve doğru takip ile sorunlar önceden halledilebilecektir. Elbette gebeliğin takibi sırasında önceden tahmin edilemeyecek bazı sorunlar da ortaya çıkabilir. Yine bu durumlar için de hastanın doğru zamanda doğru testlerinin ve muayenelerinin yapılması oldukça önem taşımaktadır.

Bu durumda akla şu soru geliyor: ‘Peki bu gebelik takibi nasıl olmalıdır?’

Gebelik süresince ve doğum eylemi boyunca bebeklerin sağlık halinin takibi tüm hastalarda önem taşısa da, artan risk nedeniyle yüksek riskli gebelikler kapsamındaki hastaların takibi ve doğumu ayrı bir özellik taşır. Söz konusu hamilelerin takibinin, bu konuda ihtisaslaşmış ve deneyim sahibi olan perinatolog (yüksek riskli gebelikler uzmanı) tarafından yönetilmesinde fayda vardır.

Altta yatan herhangi bir hastalık var ise ilk önce o tedavi edilmelidir. Ayrıca kullanılan ilaç vs gibi durumlar için öncesinde azaltma veya bırakma gibi planlamalar yapılmalıdır. Önceki gebelik hikayesinden kaynaklanan bir durum var ise (tekrarlayan gebelik kaybı, tansiyon vb) yine buna karşı yapılması gereken ilaç vs gibi önlemler alınmalı ve gebelik takibi ona göre ayrı olarak düzenlenmelidir.

Dolayısı ile herhangi bir risk faktörü mevcut ise ona göre özel önlem alınıp o hastaya göre özel takip planı çıkarılması oldukça önem arz etmektedir.

Tamamen normal bir gebeliğiniz olsa bile karşınıza çıkabilecek risklerin tespiti için yapılması gereken özel testler mevcuttur.

‘Bunlar nelerdir ve nasıl yapılır?’

Ayrıca herhangi bir risk faktörü bulunmayan normal bir gebeliğin takibi sırasında da hastaların özellikle 12-14. haftalarda ve 20-22. haftalarda ultrasonografi yapılması amacı ile bir yüksek riskli gebelikler uzmanına yönlendirilmesi doğru olacaktır.

12-14 haftalar arasında yapılan Down Sendromu (Mongol bebek) tarama testinde yapılan ultrasonografide ense kalınlığı, burun kemiği ölçümü, ductus venosus denen bir damardaki kan akımı ve kalp de yapılan bir doppler kan ölçümü ile bu hastalığın yakalanabilme şansı artacak ve yine bu muayene sonrası ikili test veya anne kanından yapılan genetik tarama testlerinden hangisinin yapılması gerektiğine daha doğru karar verilebilecektir.

Yine 20-22. haftalarda yapılan detaylı ultrasonografi ile bebekte ya da plasentada olabilecek sorunların tespiti mümkün olabilecektir. Ayrıca bu muayenelerden farklı olarak normal gebelik takibi sırasında herhangi bir gebelik haftasında farkedilen sıradışı bir bulgu neticesinde yine bir perinatologun yapacağı doopler ultrasonografi ile bebeğin kan dolaşımı, amniyonsıvısı ve plasenta hakkında detaylı bilgilere sahip olunacaktır. Böylelikle hem gebeliğin takibinin planlanması,hem de doğum zamanının veya şeklinin doğru bir şekilde belirlenmesi de mümkün olacaktır.

Ek olarak 12-14. haftalarda ortaya çıkan bir sorun için yapılması gereken bebeğin plasentasından örnek alınması (CVS) veya 16-22. haftalarda yapılması gereken amniyon sıvı örneklemesi (amniyosentez) işlemlerinin yine bu konuda tecrübesi fazla olan bir perinatolog tarafından yapılması, ortaya çıkabilecek komplikasyonların ihtimalini azaltmak adına daha doğru olacaktır.

‘Yüksek riskli hamilelik grubundayım ve endişeleniyorum, ne yapmalıyım?’ diyorsanız?

Evet bulunduğunuz durumun ciddiyetine bağlı olarak az veya çok derecede endişe duyuyor olabilirsiniz. Haklısınız. Ama tabi yapabilecekleriniz var.

Birincisi ve en önemlisi doktorunuza güvenin ve onun dediklerini harfiyen uygulayın. Duygularınızı onunla ve hemşireniz veya ebenizle paylaşın, nasıl sakinleşeceğiniz konusunda destek alın. Yüksek derecede stres size ve bebeğinize daha fazla olumsuz durumlar yaratabilir (stres hormonlarının yükselmesi nedeni ile). Pozitif kalmaya çalışın ve hangi durumlarda neler yapabileceğinizi öğrenerek sakin bir şekilde takiplerinize devam edin.